Chiến Lược Chuỗi Cung Ứng Đang Tái Định Hình Thương Mại Toàn Cầu

Từ "China Plus One" đến "China Plus X"

Ý tưởng đa dạng hóa sản xuất ra khỏi Trung Quốc không phải là mới. Vào khoảng năm 2019, nhiều nhà sản xuất bắt đầu áp dụng chiến lược "China Plus One", thiết lập thêm một cơ sở bên ngoài Trung Quốc để phòng ngừa rủi ro. Nhưng như một báo cáo của DHL, đồng tác giả bởi Lisa Harrington, Chủ tịch của lharrington Group và Robert H. Smith, Nghiên cứu viên cao cấp tại Trường Kinh doanh thuộc Đại học Maryland, đã thẳng thắn chỉ ra: “Chiến lược "China Plus One" đã tỏ ra quá hạn chế để cung cấp khả năng phục hồi cần thiết trong môi trường chuỗi cung ứng ngày nay". Đại dịch đã làm điều này trở nên rõ ràng hơn. Khi các đợt phong tỏa Covid nghiêm ngặt của Trung Quốc đóng cửa các nhà máy, từ chất bán dẫn đến phụ tùng ô tô, các công ty trên khắp thế giới thấy mình bị mắc kẹt.

Báo cáo mô tả sáu năm qua như một loạt các cú sốc nối tiếp nhau. Đầu tiên là thuế quan dưới thời Donald Trump, tiếp theo là đại dịch, sau đó là cuộc chiến thương mại ngày càng gay gắt với Mỹ, Canada và Liên minh châu Âu, và cuối cùng là những căng thẳng địa chính trị đang diễn ra vẫn làm rung chuyển thương mại toàn cầu ngày nay. Mỗi sự kiện đều làm xói mòn sự ổn định mà các công ty từng coi là điều hiển nhiên. Kết quả là một câu thần chú mới: “Phòng ngừa rủi ro là phương thức quản lý chuỗi cung ứng toàn cầu mới.” Trên thực tế, điều đó có nghĩa là "China Plus X" - sản xuất được trải rộng trên nhiều quốc gia, chứ không chỉ là một phương án dự phòng duy nhất.

Vận tải và Chi phí

Vận tải đã trở thành điểm nghẽn rõ ràng nhất. Sự gián đoạn ở Kênh đào Suez, xung đột ở Biển Đỏ và hạn hán ở Kênh đào Panama đều đã khiến giá cước vận tải biến động dữ dội. Báo cáo ghi nhận: “Giá cước vận tải đã giảm xuống mức thấp nhất vào tháng 10 năm 2023, chỉ còn 1.342 USD cho một container 40ft. Nhưng đến tháng 7 năm 2024, chúng đã tăng vọt lên hơn 5.900 USD, giá trị cao nhất từng được ghi nhận." Đối với các nhà sản xuất vốn đã chịu nhiều áp lực, sự biến động như vậy chỉ càng nhấn mạnh tính cấp bách của việc phân tán rủi ro trên các tuyến đường thương mại và các khu vực địa lý.

Báo cáo nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thẩm định kỹ lưỡng: “Khi xem xét một quốc gia cho chiến lược Plus X, điều cần thiết là phải nghiên cứu cả khả năng vận tải hiện tại và tương lai của quốc gia đó.” Điều đó có nghĩa là không chỉ nhìn vào các cảng và tuyến đường vận chuyển mà còn bao gồm cả đường bộ nội địa, sân bay và kết nối đường sắt. Trong một số trường hợp, các công ty đang chuyển sang các giải pháp sáng tạo. Ví dụ, dịch vụ vận chuyển đa phương thức của DHL kết hợp vận tải đường biển từ châu Á đến bờ Tây Hoa Kỳ với vận tải hàng không tiếp nối đến châu Âu, giúp cắt giảm sự chậm trễ mà không làm tăng vọt chi phí. Như báo cáo giải thích: “Nó mang lại những gì tốt nhất của cả hai phương thức - đường biển cho chi phí hợp lý, đường hàng không cho tốc độ.”

Trong khi đó, chi phí là một phép tính phức tạp khác. Mặc dù Trung Quốc không còn là thị trường lao động rẻ nhất, việc chuyển đi nơi khác không tự động đảm bảo tiết kiệm. “Trong một khảo sát của Deloitte, 43% số người được hỏi cho biết chi phí là rào cản hàng đầu khi chuyển sang chiến lược Plus X,” báo cáo chỉ ra. Vấn đề không chỉ là tiền lương, mà còn là nguồn cung ứng nguyên vật liệu thô, sự sẵn có của nhà cung cấp, và các chi phí ẩn của thời gian vận chuyển dài hơn và tồn kho cao hơn. Báo cáo lập luận rằng các công ty cần nhìn vào bức tranh lớn hơn: “Nhận thức rằng Plus X quá đắt đỏ là thiển cận. Về lâu dài, khi tất cả các biến số được cân nhắc, sự gia tăng chi phí trong ngắn hạn có thể sẽ xếp sau các lợi ích dài hạn.”

Các Yếu tố Nền Tảng

Ngoài vận tải và chi phí, ba yếu tố khác xác định liệu một quốc gia có thể trở thành một trung tâm "Plus X" khả thi hay không: cơ sở hạ tầng, lực lượng lao động và môi trường pháp lý. Về cơ sở hạ tầng, báo cáo thẳng thắn: “Các quốc gia đang cạnh tranh để trở thành lựa chọn thay thế cho Trung Quốc đều bị tụt hậu - một khoảng cách không có gì đáng ngạc nhiên khi Trung Quốc đã có 35 năm làm công xưởng của thế giới.” Tuy nhiên, nhiều quốc gia đang đầu tư mạnh mẽ để bắt kịp. Việt Nam đã dành từ 43 tỷ đến 65 tỷ USD cho cơ sở hạ tầng giao thông giai đoạn 2021-2030, trong khi Mexico đang mở rộng các cảng của mình và xây dựng nơi dự kiến sẽ trở thành trung tâm hàng hóa hàng không lớn nhất của nước này.

Động lực về lực lượng lao động cũng quan trọng không kém. Lực lượng lao động của Trung Quốc đang già đi, trong khi các quốc gia "Plus X" như Ấn Độ và Việt Nam tự hào có dân số trẻ hơn sẵn sàng tham gia. Nhưng vấn đề không chỉ đơn giản là về số lượng. Báo cáo cảnh báo: “Ở Trung Quốc, một nhà máy có thể cần 500 công nhân. Ở một quốc gia Plus X, cùng một sản lượng có thể cần 1.000 công nhân. Phân tích phải đánh giá xem lợi tức đầu tư có tương xứng hay không.” Nỗ lực trở thành một trung tâm bán dẫn của Ấn Độ minh họa cho cả thách thức và cơ hội. Để thành công, quốc gia này sẽ cần thêm 300.000 lao động có tay nghề trong vòng 5 năm.

Quy định pháp lý là mảnh ghép cuối cùng. Các hiệp định thương mại, thuế quan và ưu đãi thuế có thể tạo nên hoặc phá vỡ một quyết định "Plus X". Hiệp định thương mại tự do năm 2020 của Việt Nam với EU đã loại bỏ 99% thuế quan, trong khi Malaysia đang tận dụng tư cách thành viên trong Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), thỏa thuận thương mại lớn nhất thế giới. Như báo cáo viết: “Các ưu đãi tài chính có thể làm giảm đáng kể chi phí thành lập các hoạt động mới và giúp các công ty đạt được lợi thế cạnh tranh.”

Ưu Tiên Tính Kiên Cường Hơn Hiệu Quả

Việc chuyển dịch sản xuất không bao giờ là đơn giản. Xây dựng nhà máy mới, đào tạo lực lượng lao động mới và tuân thủ các quy định không quen thuộc đòi hỏi thời gian và tiền bạc. Nhưng đối với nhiều công ty, rủi ro của việc đứng yên còn lớn hơn nhiều. Báo cáo kết luận: “Sự dự phòng có chủ đích là bộ mặt mới của chuỗi cung ứng toàn cầu.” Các chuỗi cung ứng hiện đang thiết kế sự dự phòng vào mạng lưới của họ để chống chọi với cuộc khủng hoảng tiếp theo - cho dù đó là thuế quan, đại dịch hay việc đóng cửa kênh đào.

Có rất nhiều ví dụ. Samsung đã chuyển phần lớn hoạt động sản xuất của mình sang Việt Nam từ nhiều năm trước, trong khi Apple đang đều đặn tăng cường sản xuất iPhone ở Ấn Độ, nhắm tới mục tiêu chiếm 1/4 sản lượng toàn cầu vào năm 2028. Nhưng xu hướng chung rất rõ ràng: thời đại phụ thuộc vào một quốc gia đã qua.

Đối với các chuỗi cung ứng, việc chuyển sang khả năng thích ứng và dự phòng thông minh là không dễ dàng. Nhưng rõ ràng là xứng đáng, như những tên tuổi như Samsung và Apple đã chứng minh.

Nguồn: Phaata.com (Theo Air Cargo Week)

Các tin khác

Các Nhà Giao Nhận Hàng Không Mỹ Cảnh Báo Nguy Cơ Tồn Đọng Hàng Hóa Do Chính Phủ Đóng Cửa Kéo Dài

Giá Cước Xuyên Thái Bình Dương Tăng Vọt Trở Lại, Bất Chấp Rủi Ro Thuế Quan và Mùa Thấp Điểm

Các Cảng Container Hoa Kỳ Phục Hồi Ấn Tượng So Với Mức Trước Đại Dịch

CMA CGM đầu tư vào cảng Slovenia

Chiến Lược Chuỗi Cung Ứng Đang Tái Định Hình Thương Mại Toàn Cầu

Vận chuyển hàng không

Vận chuyển đường biển

Giao nhận hàng hóa

Hàng siêu trường - siêu trọng